वाईन आणि व्हिस्कीमध्ये काय असतो फरक? जाणून घ्या

पहिलं आपण हे जाणून घेऊया की भारतीयांना दारूला वाईन म्हणण्याची सवय कशी लागली? जाणकारांचे असे मत आहे की, जुन्या काळी जेव्हा अशा प्रकारची दारू उपलब्ध नव्हती तेव्हा फक्त वाईन सहज उपलब्ध होती. शिवाय, ते फक्त श्रीमंत आणि उच्चभ्रू लोकांपुरतेच मर्यादित होते. हा तो काळ होता जेव्हा डिस्टिलेशन प्रक्रियेसाठी प्रगत यंत्रांचा शोध लागला नव्हता. त्याचबरोबर वाईन बनवण्यासाठी कोणत्याही प्रकारच्या आधुनिक मशिनरीची गरज नव्हती. अशा परिस्थितीत, उपलब्धता आणि स्वीकाराच्या दृष्टीकोनातून, सामान्य लोक वाईनला दारू म्हणू लागले.

‘वाईन’ हा असा दारूचा समानार्थी शब्द बनला

औद्योगिक आणि तांत्रिक विकासाबरोबरच मद्याचे अनेक नवीन प्रकार उपलब्ध झाले. व्हिस्की, ब्रँडी, रम, वोडका. लोकांच्या खिशानुसार स्वस्त ते अत्यंत महाग. वाईन व्यतिरिक्त, लोकांना ही मद्याची विविधता देखील खूप आवडली कारण ती वाईनपेक्षा स्वस्त होती, आणि लगेच नशाही होते.

सर्वसामान्यांसाठी दारूचा अर्थ नशा करणे असा होतो, अशा स्थितीत व्हिस्की, वोडकापासून देशी दारूपर्यंत डिस्टिलेशन प्रक्रियेतून तयार होणारे मद्यपी स्पिरिट कालांतराने लोकप्रिय झाले. वाईनमधून अशी नशा मिळणे शक्य नाही, त्यामुळे ती मर्यादित लोकांच्या पसंतीस उतरली. त्याचवेळी ज्या दुकानांमध्ये या प्रकारची दारू विक्री सुरू होती, तेथे पूर्वीपासूनच दारू उपलब्ध होती. वाईन हा शब्द लोकांच्या जिभेवर असल्याने ते सर्व प्रकारच्या दारूला सामान्य भाषेत वाईन आणि या दुकानांना वाईन शॉप म्हणू लागले. सर्वसामान्य भारतीयांना ‘वाईन’ म्हटल्याने त्यांना उच्चभ्रू वाटतो, त्यामुळे या शब्दाचा स्वीकार अधिक असल्याचेही तज्ज्ञांचे मत आहे.

वाईन काय आहे?

वाईन आणि स्पिरिटमधील समानता आणि फरक समजून घ्या. दोघांमधील साम्य म्हणजे दोघांमध्ये अल्कोहोल असते, ज्यामुळे नशा होते. वाईन हे अल्कोहोलिक पेय आहे. तथापि, हे आवश्यक नाही की प्रत्येक मद्यपी पेय वाईन आहे. अल्कोहोलिक पेये असे आहेत ज्यामध्ये नशेसाठी इथाइल अल्कोहोल मिसळले जाते.या अल्कोहोलिक पेये तीन प्रकारांमध्ये विभागली जाऊ शकतात. वाईन, स्पिरिट्स आणि बिअर. वाईन हे असे अल्कोहोलिक पेय आहे, जे साधारणपणे द्राक्षाच्या रसाच्या किण्वन प्रक्रियेद्वारे तयार केले जाते. द्राक्षांऐवजी इतर कोणतेही फळ किंवा धान्य वापरले असल्यास, त्यास त्याच्या नावाने संबोधले जाते, उदाहरणार्थ, तांदूळ वाईन, डाळिंब वाईन, एल्डरबेरी वाईन.

मानव हजारो वर्षांपासून वाईन बनवत असल्याचे पुरावे आहेत. द्राक्षे किंवा इतर फळे किंवा धान्य बनवण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या यीस्टमध्ये फरक आहे, म्हणून वाईनच्या अनेक प्रकार आहेत. साधारणपणे त्यात अल्कोहोलची टक्केवारी 6-15 टक्क्यांपर्यंत असते. वाईनचे प्रामुख्याने दोन प्रकार आहेत, व्हाईट वाईन आणि रेड वाईन. वाईन तयार करताना ऊर्धपातन करण्याची कोणतीही प्रक्रिया नसते.

स्पिरिट अथवा लिकर काय आहे?

स्पिरिट किंवा मद्य तयार करण्यासाठी, प्रथम किण्वन आणि नंतर डिस्टिलेशन प्रक्रिया स्वीकारली जाते. मद्य तयार करण्यासाठी विविध प्रकारचे धान्य, ऊस किंवा नैसर्गिकरित्या साखर असलेले पदार्थ वापरले जातात. सुरुवातीला हे घटक आंबवले जातात. यानंतर, त्यांना लिकर किंवा स्पिरिट बनवण्यासाठी एक जटिल डिस्टिलेशन प्रक्रिया केली जाते. डिस्टिलेशन प्रक्रियेचा एक भाग म्हणून, आंबलेले घटक गरम कंटेनरमध्ये ठेवले जातात. यामुळे अल्कोहोलचे बाष्पीभवन होते आणि ते कंटेनरमध्ये जमा होते आणि मशीनसह थंड झाल्यानंतर अल्कोहोलचे थेंब गोळा केले जातात.

डिस्टिलेशनच्या प्रक्रियेत कंटेनरमध्ये जमा होणाऱ्या अल्कोहोल बाष्पांशी त्याचा संबंध असल्याचे मानले जाते. ब्रँडी, रम, व्होडका, जिन, टकीला, व्हिस्की, स्कॉच इत्यादी अल्कोहोलिक पेये डिस्टिलेशन प्रक्रियेद्वारे तयार केली जातात, म्हणून ते स्पिरीटला मद्याच्या श्रेणीमध्ये ठेवले जातात.