चंद्रपूर: ‘इथं’ सापडली डायनासोरची हाडं?; नेमके कसे सापडले महाकाय अवशेष?

चंद्रपूर जिल्ह्यातील वरोरा तालुक्यात 4 फूट लांब आणि 1 फूट रुंद पायाचे हाड, 3 फूट लांब बरगडीचे हाड आढळले असून त्यांचा आकार पाहता ते डायनोसोर ह्या विशालकाय प्राण्याचे असावेत असा अंदात व्यक्त करण्यात आला आहे. परंतु तेथील भूस्तर पाहता हे 15-20 हजार वर्षापूर्वीच्यां दुर्मिळ हत्तींचे असावे असा अंदाज चंद्रपूर येथील भूशास्त्र आणि पर्यावरण अभ्यासक प्रा. सुरेश चोपणे ह्यांनी वर्तवला आहे.

कसे सापडले हे महाकाय अवशेष?

स्थानिक शेतकरी विजय ठेंगणे आणि त्यांची शाळकरी मुले नदी पात्रात फिरत असताना त्यांना हाड सदृश्य खडकं आढळली होती, परंतु ही हाडं आहेत की दगडं याबाबत त्यांना काही कळले नसल्याने त्यांनी चंद्रपूर येथील भूशास्त्र संशोधक प्रा. सुरेश चोपणे ह्यांच्याशी संपर्क करून येथे संशोधन करण्याची गरज व्यक्त केली.

29 नोव्हेंबर 2021 रोजी त्यांनी जीवाश्म स्थळी भेट देवून निरीक्षणे केली असता ती हाडे हे जीवाश्म असून डायनोसोर किंवा हत्तीसारख्या मोठ्या प्राण्याची असावी असा अंदाज व्यक्त केला.

ह्यातील मोठे जीवाश्म हे 4 फूट लांब मांडीचे हाड आहे आणि जवळच छातीच्या बरगडीचे 3 फूट लांब हाड आढळले. हाडाच्या आकारावरून हा प्राणी 15 फूट उंच आणि आणि 20 फूट लांब असावा. ह्यावरून हा जीव एकतर डायनोसोर किंवा विशाल आकाराचा हत्ती असला पाहिजे.

इथे गेल्या काही वर्षापासून रेती उत्खननाचे काम सुरु असल्याने काही हाडे पाण्यात फेकली असल्याचे गावकऱ्याचे मत आहे. हे जीवाश्म अगदी नाजूक आणि कच्चे असल्यामुळे ते तब्बल 15 ते 20 हजार वर्षादरम्यानाचे असावे असा अंदाज व्यक्त केला.

आकारावरून ते विशालकाय डायनोसोरचे असल्याचे वाटते परंतु ज्या गाळात ते आढळतात आणि जितके ते जीवाश्म नाजूक आहे त्यावरून आणि त्यांना अलीकडे ह्याच नदीत सापडलेले हत्तीच्या दातांचे पुरावे ह्यावरून ते हत्तीचे असावे असाही अंदाज प्रा. सुरेश चोपणे ह्यांनी व्यक्त केला.

त्यांनी भूगर्भ शास्त्र विभागाला ह्याबाबत कळविले असून त्यांच्या सर्वेक्षण आणि प्रयोगशाळेतील तपासणीनंतरच ते जीवाश्म नेमक्या कोणत्या प्राण्याचे आहे आणि काळ कोणता आहे समजू शकणार आहे.

चंद्रपूर जिल्हा हा भौगोलिक दृष्ट्‍या ‘भौगोलिक संग्रहालय’ असे म्हटलं जाते. येथील बहुतेक तालुक्यात जीवाश्मे आढळली आहेत. ह्यातील सर्व जीवाश्मांचे नमुने विद्यार्थी आणि संशोधकांसाठी सुरेश चोपणे ह्यांच्या संग्रहालयात उपलब्ध आहेत.

वरोरा तालुक्यात ह्यापूर्वीही अशीच जुनी जीवाश्मे सापडली होती आणि अधूनमधून खोदकामात अशी जीवाश्मे आढळत असतात.

Mumbai: मानवी रक्ताला चटावलेला बिबट्या, महिलेवर भयंकर हल्ला (VIDEO)

‘जीओलॉजिकल सर्वे ऑफ इंडिया’तर्फे त्वरित संशोधन करून येथील भूतकाळातील सजीवांची माहिती घ्यावी. नागरीकांनी सुद्धा अशा प्रकारची हाडं किंवा खडक सापडल्यास संबंधित अभ्यासकास आणि भूगर्भ शास्त्र विभागास माहिती द्यावी आणि त्यांचे संरक्षण करावे. असे आवाहन जीवाश्म संशोधक सुरेश चोपणे ह्यांनी केले आहे.