Brown, Whole Wheat, Multigrain Bread : ब्रेड खाणं तुमच्या आरोग्यासाठी चांगलं की हानिकारक?

What is bread made of? : बहुतेक लोक नाश्त्यासाठी ब्रेड खाणं पसंत करतात. ब्रेड बटरसोबत भाजून, दुधात, ब्रेड पकोडा, ब्रेड रोल किंवा ब्रेड ऑम्लेट अशा वेगवेगळ्या पद्धतीने बनवून खाता येतो. प्रत्येकाच्या घरात ब्रेडचे पॅकेट नक्कीच सापडेल. काही ठिकाणी भल्या पहाटेच दुकानांबाहेर ब्रेडची पाकिटे विकायला असतात. ब्रेड प्रेमी सर्वत्र आहेत मग ते 5 स्टार हॉटेल्स असो किंवा रस्त्यावरील गाड्यांवर असो. जगाच्या कानाकोपऱ्यात ब्रेड खाल्लं जातं. (Is eating Brown, Whole Wheat, Multigrain Bread good or bad for your health)

बाजारात ब्रेडचे अनेक प्रकार उपलब्ध आहेत, त्यापैकी सर्वात सामान्य व्हाइट ब्रेड आहे. मात्र, आरोग्याबाबत जागरूक लोक आरोग्याच्या दृष्टीने होल व्हीट ब्रेड, ओटमील ब्रेड किंवा ब्राऊन ब्रेड खाण्यास प्राधान्य देतात. असं मानलं जातं की हे ब्रेड शरीरासाठी आरोग्यदायी आहेत. व्हाइट ब्रेडपेक्षा त्यात कमी पीठ मिसळलं जातं, त्यामुळे ते हानिकारक नाही, परंतु खरोखर असं आहे का?

Chandrayaan 3 Update : विक्रम लँडर, प्रज्ञान रोव्हर 14 दिवस चंद्रावर काय करणार?

ब्रेड खरेदी करण्यापूर्वी तुम्ही पाकिटावरील घटक तपासले आहेत का? सत्य जाणून घेतल्यावर तुम्ही क्षणभर विचार कराल की ब्रेड आरोग्यदायी आहे की नाही. होल व्हीट ब्रेड (Whole Wheat Bread), ब्राऊन ब्रेड आणि व्हाईट ब्रेडमध्ये कोणते घटक वापरले जातात हे जाणून घेऊयात.

ब्रेड कशापासून बनतात?

व्हाइट ब्रेड हा एक सामान्य ब्रेड आहे जो बहुतेक घरांमध्ये खाल्ला जातो. ते पिठापासून बनवलं जातं, ज्यामध्ये फायबरचं प्रमाण खूप कमी असतं. मैदा, यीस्ट, मीठ आणि पाणी, हे चार पदार्थ प्रत्येक ब्रेड बनवण्यासाठी नक्कीच वापरले जातात आणि व्हाइट ब्रेड फक्त या चार गोष्टी मिसळून बनवला जातो. या चार गोष्टी मिसळून एक लवचिक पीठ मळलं जातं आणि नंतर ते 1-2 दिवस आंबवलं जातं. ब्रेड बनवण्यासाठी ही वर्षानुवर्षाची प्रक्रिया आहे. मात्र, आता आंबवण्याच्या वेगवेगळ्या पद्धती वापरल्या जात आहेत.

गव्हाच्या कोणत्या भागापासून ब्रेड बनवले जातात?

गव्हाच्या दाण्याचे 3 भाग असतात. गव्हाच्या कोंड्यात बहुतेक जीवनसत्त्व, पोषक आणि खनिजे आढळतात. हे दिसायला तपकिरी रंगाचं असतं. दुसरा भाग म्हणजे एंडोस्पर्म, ज्यामध्ये कमी पोषक आणि जास्त कार्बोहायड्रेट्स आहेत. याच्या आत एक तिसरा भाग आहे ज्याला आपण जर्म म्हणतो. जेव्हा व्हाइट ब्रेड बनवला जातो तेव्हा त्यातून गव्हाच्या कोंड्याचा तपकिरी भाग काढून टाकला जातो. उर्वरित भाग शुद्ध करून व्हाइट ब्रेड बनवला जातो. यापासूनच पीठ आणि मैदा तयार होतो.

India Alliance : मुंबईतील बैठकीत विरोधक दोन गोष्टी ठरवणार, काय आहे अजेंडा?

होल व्हिट ब्रेडमध्ये गव्हाचे पीठ पूर्णपणे मिसळले जाते. दुसरीकडे, जर ब्राउन ब्रेडबद्दल बोलायचं झालं तर, ते अगदी व्हाइट ब्रेडसारखे बनवले जातात, रंगासाठी त्यात फक्त कॅरेमल आणि ब्राउन फूड रंग मिसळला जातो.

Whole Wheat Bread बद्दल जाणून घ्या

जर तुम्ही ब्राऊन ब्रेडचे पाकीट नीट वाचलं तर त्यात लिहिलेल्या पदार्थात मैद्याचे प्रमाण जास्तीत जास्त आहे. असे अनेक व्हिडीओ सोशल मीडियावर व्हायरल झाले आहेत, ज्यामध्ये होल व्हीट ब्रेडच्या मागील बाजूस लिहिलेल्या पॅकेटमधील माहिती दाखवण्यात आली आहे. त्यात गव्हाचे पीठ किती, मैदा किती, असे स्पष्ट लिहिले आहे. जेव्हा तुम्ही होल व्हीट ब्रेड खरेदी करता तेव्हा त्यामागे लिहिलेल्या घटकांकडे लक्ष द्या.

भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरणाच्या मते, होल व्हीट ब्रेडमध्ये किमान 75 टक्के गव्हाचे पीठ असले पाहिजे तरच ते होल व्हीट ब्रेड मानलं जाईल.

ब्राउन ब्रेड

ब्राउन ब्रेड देखील पांढर्‍या पिठापासूनच बनवला जातो. चव आणि रंगासाठी त्यात फक्त कॅरेमल आणि ब्राउन रंग वापरला जातो. तसंच, आरोग्याच्या दृष्टिकोनातून, भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरणाने या ब्रेडमध्ये गव्हाच्या पिठाचे प्रमाण देखील निर्धारित केले आहे. FSSAI नुसार, ब्राऊन ब्रेडमध्ये 50 टक्के गव्हाचे पीठ असणे आवश्यक आहे. खरेदी करताना पाकिटावरील माहिती तपासा.

Chandrayaan-3 ‘तुमचे नाव सोमनाथ म्हणजे चंद्राशी..’ पंतप्रधान मोदींचा इस्रो प्रमुखांना फोन, नेमकं काय म्हणाले?

ओटमील ब्रेड

आजकाल वजन कमी करण्यासाठी नाश्त्यामध्ये आणि आरोग्यदायी आहारामध्ये ओट्सचा समावेश केला जातो. त्याचप्रमाणे, लोक ओटमील ब्रेड खाण्यास प्राधान्य देतात, ज्यामध्ये व्हिनेगर, सायट्रिक अॅसिड, गव्हाचे पीठ, सूर्यफूल बिया, ग्लूटेन आणि विविध प्रकारचे पदार्थ मिसळले जातात, म्हणूनच त्याला ओटमील ब्रेड म्हणतात. FSSAI नुसार, 10 ग्रॅम ओटमील ब्रेडमध्ये किमान 15 टक्के प्रोटीन आणि 15 टक्के ओट्स असले पाहिजेत.

मल्टीग्रेन ब्रेड

भरडधान्याबाबत आता सर्वजण समजूतदार झाले आहेत. त्याचे उत्पादन आणि वापर याबाबतही सरकार लोकांना जागरूक करत आहे. गव्हाच्या पिठाऐवजी लोक वेगवेगळ्या प्रकारच्या धान्यापासून बनवलेल्या रोट्या आणि पराठे बनवण्यास प्राधान्य देतात. हे पाहता मल्टीग्रेन पिठासोबत मल्टीग्रेन ब्रेडही बाजारात येऊ लागलेत. या ब्रेडमध्ये गव्हाच्या पिठाशिवाय ज्वारी, बाजरी यासह अनेक धान्यांचा समावेश आहे.