Personal Finance: NPS की UPS सर्वोत्तम? पेन्शनचा पैसा आणि बरंच काही.. समजून घ्या सोप्प्या भाषेत

राहुल गांधींनी जुनी पेन्शन योजना लागू करण्याचे निवडणूक आश्वासन देऊन NPS विरोधात असे वातावरण निर्माण केले की सरकारला त्याचा आढावा घ्यावा लागला. मोदी सरकारने जुनी पेन्शन प्रणाली लागू केली नाही, तर पेन्शन देण्यासाठी युनिफाइड पेन्शन योजना UPS सुरू केली. 1 एप्रिल 2025 पासून यूपीएस लागू करण्यात आला आहे.

सरकारने पर्याय दिला, पण..

सरकारने कर्मचाऱ्यांना आणि पेन्शनधारकांना पर्याय दिला की जर त्यांना हवे असेल तर ते एनपीएसवरून यूपीएसमध्ये जाऊ शकतात. आता कर्मचारी यामध्ये अजिबात उत्साह दाखवत नाहीत. सरकारने यापूर्वी एनपीएसमधून यूपीएसमध्ये जाण्यासाठी 30 जूनची अंतिम मुदत निश्चित केली होती, परंतु प्रतिसाद इतका थंड होता की ही अंतिम मुदत 30 सप्टेंबरपर्यंत वाढवण्यात आली.

UPS मधून NPS मध्ये येऊ शकत नाही

सरकारकडून ही अंतिम मुदत वाढवण्याची मागणी करण्यात आली. जे अर्ज करून यूपीएसमध्ये जातील त्यांना पेन्शन मिळेल. जे अर्ज करणार नाहीत ते एनपीएसमध्येच राहतील. त्यांना मार्केट लिंक्ड पेन्शन मिळेल जे अपुरे म्हटले जात होते. एकदा तुम्ही यूपीएसमध्ये गेलात की, तुम्ही एनपीएसमध्ये परत येऊ शकणार नाही. नवीन सामील झालेल्यांना यूपीएस घ्यायचे आहे की नाही हे 30 दिवसांत सांगावे लागेल.

30 सप्टेंबर ही शेवटची तारीख 

30 सप्टेंबरची अंतिम तारीख देखील संपली की, तुम्ही यूपीएसमध्ये जाऊ शकणार नाही. पण हे समजणे कठीण आहे की एनपीएस विरोधात वातावरण निर्माण झाले आहे, तरी केंद्र सरकारचे कर्मचारी यूपीएसमध्ये जाण्यात उत्साह का दाखवत नाहीत.

या कर्मचाऱ्यांसाठी स्विच करण्याचा पर्याय

यूपीएसमध्ये स्विच करण्याचा पर्याय भारत सरकारमध्ये नोकरी करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांसाठी आहे. ज्यांना पेन्शन मिळत आहे. तसेच ज्यांना कुटुंब पेन्शन मिळत आहे. या सर्वांची संख्या एक कोटींपेक्षा जास्त आहे. 31 मार्च रोजी निवृत्त होणारे कर्मचारी देखील पात्र आहेत. पेन्शनसाठी किमान 10 वर्षांची सेवा आवश्यक आहे.

UPS सारख्याच OPS च्या 5 हमी

सरकारने यूपीएसमध्ये ५ मोठ्या हमी दिल्या आहेत ज्या जुन्या पेन्शनसारख्या नाहीत पण त्यासारख्याच आहेत.

• ५० टक्के पेन्शनची हमी आहे.
• जर तुम्ही किमान 10 वर्षे सेवा केली असेल, तर 10000 रुपयांचे पेन्शन कुठेही जाणार नाही.
• निवृत्तीनंतर पेन्शनधारकाचा मृत्यू झाल्यास, कुटुंब किंवा नामनिर्देशित व्यक्तीला 60 टक्के पेन्शन मिळेल.
• पेन्शन आणि कुटुंब पेन्शन दोन्हीवर डीए मिळेल. ग्रॅच्युइटी दिली जाईल आणि नोकरीतून निवृत्त झाल्यावर, सरासरी 6 महिन्यांच्या पगाराइतकी एकरकमी रक्कम देखील दिली जाईल.
• सरकार कर्मचाऱ्याच्या पगाराच्या 10% आणि 18.5% रक्कम यूपीएसच्या पेन्शन कॉर्पसमध्ये जमा करेल. निवृत्तीनंतर त्यातून पेन्शन दिली जाईल.

या सर्व सुविधा रद्द करण्यात आल्या आणि एनपीएस सुरू करण्यात आला ज्याचा खूप विरोध झाला. पेन्शन संघटना तक्रार करत राहिल्या की जर सरकारने यूपीएस जुन्या पेन्शनसारखेच केले तर जुने पेन्शन का लागू केले नाही.

या आहेत मोठ्या तक्रारी

• एक मोठी तक्रार अशी आहे की, यूपीएसमध्ये पूर्ण पेन्शनसाठी 25 वर्षांची सेवा अनिवार्य केली आहे.
• अर्धसैनिक दलाचे कर्मचारी 20 वर्षांत निवृत्त होतात, मग त्यांना पूर्ण पेन्शन कसे मिळेल? असे प्रश्न उपस्थित करण्यात आले.
• एनपीएसला विरोध करण्यात आला कारण निश्चित पेन्शनची हमी नाही आणि डीए देखील समाविष्ट नाही.
• फायदा असा आहे की, कर्मचाऱ्याचे पैसे त्याच्याकडे किंवा त्याच्या कुटुंबाकडे जातात आणि काही भाग शेअर बाजारात गुंतवला जातो.

UPS मध्ये कसे स्विच करायचे? (स्टेप-बाय-स्टेप)

1. जर तुम्हाला NPS वरून UPS वर स्विच करायचे असेल, तर या स्टेप्स फॉलो करा:
2. https://enps.nsdl.com वेबसाइटला भेट द्या.
3. Login करा: तुमचा PRAN (Permanent Retirement Account Number) आणि जन्मतारीख प्रविष्ट करा.
4. OTP सह पडताळणी करा: नोंदणीकृत मोबाइल नंबरवर प्राप्त झालेल्या OTP टाका.
5. डिक्लेरेशन स्वीकारा: स्क्रीनवर दिलेली डिक्लेरेशन स्वीकारा.
6. e-Sign करा: आधार क्रमांक प्रविष्ट करा आणि e-signature द्वारे डिजिटल स्वाक्षरी करा.
7. PDF डाउनलोड करा: UPS Migration पुष्टीकरण फॉर्म PDF म्हणून डाउनलोड करा.

ऑफलाइन पद्धत

जर तुम्हाला ते ऑनलाइन करायचे नसेल, तर तुम्ही तुमच्या कार्यालयातील संबंधित विभागाला UPS वर स्विच करण्याचा पर्याय देऊ शकता.

महत्वाची तारीख

30 सप्टेंबर 2025 ही शेवटची तारीख आहे. त्यानंतर स्विच करणे शक्य होणार नाही.

कोण स्विच करू शकते?

• केंद्र सरकारी कर्मचारी
• विद्यमान पेन्शनधारक
• कुटुंब पेन्शनधारक
• 31 मार्च 2025 रोजी निवृत्त होणारे
• किमान 10 वर्षे सेवा पूर्ण करणारे

Personal Finance सीरीजमधील या बातम्याही वाचा:

1. Personal Finance: शेअर बाजाराची भीती वाटते? तर Gold ETF मध्ये गुंतवा पैसे, 10 हजार रुपयात व्हाल करोडपती!

2. पैसा-पाणी: भारतीयांना सोन्याचं व्यसन, सरकारने मानली हार.. 3 मोठ्या योजना अपयशी!

3. Personal Finance: ATM मधून पैसे काढणे होणार महाग, 1 मे पासून मोजावे लागणार 'एवढे' पैसे

4. Personal Finance: घर खरेदी करावं की भाड्याने घ्यावं.. काय चूक, काय बरोबर? 'हा' फॉर्म्युला ठेवा लक्षात?

5. Personal Finance तुम्हाला मिळतील 4 कोटी, फक्त SNP हा प्लॅन ठेवा लक्षात.. हाती येईल प्रचंड पैसा!

6. Personal Finance: FD पेक्षा जास्त मिळतील पैसे, 'ही' जबरदस्त योजना तुम्हाला माहिती आहे का?

7. Personal Finance: जर तुम्हाला घरबसल्या PF चे पैसे हवे तर फक्त 'एवढंच' करा.., थेट तुमच्या खात्यात पैसे

8. गुड न्यूज: तुमचा घराचा हप्ता होणार कमी, EMI भरताना 'एवढे' पैसे वाचणार!

9. Personal Finance: शेअर मार्केटचा बाजारच उठला, आता करावं तरी काय?

10. Personal Finance: ATM वापरलं की, तुमचे पैसे कापले जाणार, 1 मे पासून येणार नियम पाहून ठेवा बरं!

11. Personal Finance: 50,000 रुपये पगार असलेली लोकंही बनू शकतात करोडपती, फक्त 300...

12. Personal Finance: EPFO कडून मोठा दिलासा, PF मधून काढता येणार 5 लाख... तेही थेट UPI आणि ATM वापरून!

13. Personal Finance: 500 रुपयांच्या मासिक SIP ने किती दिवसांत होऊ शकता कोट्यधीश? संपूर्ण गणित घ्या समजून

14. SIP सारखी जबरदस्त कमाई आणि FD सारखे दर महिन्याला पैसे, SWP प्लॅन नेमका काय?

15. Personal Finance: गुंतवणुकीवर किती पैसे मिळणार हे सत्य कोणीही सांगत नाही, 70 चा फॉर्म्युला तुम्हाला टाकेल हादरवून!

16. Personal Finance: LIC ची रक्कम किती असावी? 'हा' फॉर्म्युला खूप फायदेशीर