महाराष्ट्र कोरोनाने सावरतोय पण Black Fungus ने घेरलं, झपाट्याने वाढत आहेत रुग्ण

पुणे: कोरोनाच्या दुसऱ्या लाटेतून महाराष्ट्रात आता कुठे सावरत असल्याचं दिसत असताना दुसरीकडे म्युकोरमायकोसिस (Black Fungus)या आजाराने डोकं वर काढलं आहे. सध्या या आजाराचे रुग्ण अत्यंत झपाट्याने वाढत आहेत. पुण्यात दररोज सरासरी दोन ते तीन ब्लॅक फंगसचे रुग्ण सापडत आहेत. ज्यांच्यावर डॉक्टर उपचार करीत आहेत. कोविडच्या पहिल्या लाटेदरम्यान अशा रुग्णांची संख्या खूपच कमी होती. पण आता विशेषत: महाराष्ट्र आणि गुजरातमध्ये म्युकोरमायकोसिसचे (Mucormycosis) प्रमाण वाढत आहे. या आजाराचा संसर्ग हा नाकापासून होतो ज्याचा परिणाम हा सायनस, फुफ्फुस आणि नंतर थेट मेंदूवर होतो.

मधुमेह असलेल्या रुग्णांसाठी, कमी रोग प्रतिकारशक्ती, कर्करोग किंवा एड्सग्रस्त लोकांसाठीदेखील हा ब्लॅक फंगस हा आजार घातक ठरू शकतो. ब्लॅक फंगसमध्ये मृत्यूचे प्रमाण 50 ते 60 टक्के आहे. तज्ज्ञांच्या मते, कोव्हिड-19 च्या गंभीर रूग्णांच्या उपचारात स्टिरॉइड्सच्या वापरामुळे ब्लॅक फंगसचे प्रकार वाढत आहेत.

याची लक्षणे कोणती?

या आजारामध्ये नाकातून स्राव वाहणं, चेहरा सुजणं, डोळ्याच्या मागील भागामध्ये वेदना, खोकला, तोंड येणं, दात आणि हिरड्यांना दुखणं अशी लक्षणे ब्लॅक फंगस असलेल्या रूग्णांमध्ये दिसून येतात. कोरोना उपचारादरम्यान दिल्या जाणाऱ्या औषधांच्या साइड इफेक्ट्समुळे ब्लॅक फंगसची लागण होत असल्याचं आता समोर येत आहे.

डॉक्टरांच्या मते, फंगल संसर्ग केवळ रोग प्रतिकारशक्ती कमी असलेल्या रुग्णांमध्येच दिसून येतो. तसेच ज्या रुग्णांना स्टिरॉइड्स दिल्या आहेत किंवा ज्यांना मधुमेह आहे किंवा ज्यांचे अवयव प्रत्यारोपण झाले आहे. अशा लोकांना देखील याचा संसर्ग होऊ शकतो. ब्लॅक फंगस हे शरीरात रासायनिक बदल घडवून आणतं. जेव्हा रोगप्रतिकार शक्ती कमी होते आणि रक्त पुरवठा कमी होतो तेव्हा याचा संसर्ग अधिक वेगाने होतो. कोरोनाच्या पहिल्या लाटेत ब्लॅक फंगसचे रुग्ण हे साधारण साडेतीन आठवड्यानंतर आढळून येत होते. पण आता डॉक्टरांचं म्हणणं आहे की, अडीच आठवड्यातच असे रुग्ण समोर येत आहेत.

तज्ज्ञ काय म्हणतात?

पुणे हॉस्पिटलचे कन्सल्टंट फिजिशियन डॉ. दत्तात्रेय पत्की यांच्या मते, ज्या कोरोना रुग्णांना आधीपासूनच मधुमेहाची लागण झालेली आहे त्यांना म्युकोरमायकोसिसचा संसर्ग होण्याचा धोका जास्त असतो. साखरेची पातळी जास्त असणे आणि स्टिरॉइड्सचा जास्त वापर यामुळे ब्लॅक फंगसचा संसर्ग होण्याची शक्यता अधिक असते. डॉ.पत्की म्हणतात की, गेल्या सहा महिन्यांत त्यांनी अशा 50 रुग्णांवर उपचार केले आहेत. तर यापूर्वी दरवर्षी सरासरी दोन ते तीन रुग्ण त्यांच्याकडे उपचारासाठी येत होते.

कशाप्रकारे आपण नियंत्रण मिळवू शकतो?

रुबी हॉल क्लिनिकचे डॉक्टर डॉ. अभिजीत लोढा यांचं म्हणणं आहे की, म्युकोरमायकोसिसवर उपचार करणे आवश्यक आहे. या आजाराचं जेवढ्या लवकर निदान होईल तेवढ्या लवकर रुग्णावर उपचार करता येतात. योग्य वेळी योग्य प्रमाणात औषधे दिली गेली तर ब्लॅक फंगल नियंत्रणात येऊ शकतं. लोढा यांनी गेल्या एका वर्षात अशा 70 रुग्णांवर उपचार केले आहेत. यामध्ये, उपचार सुरू होण्यास जेवढा वेळ लागतो तेवढा रुग्णाला जास्त धोका असतो.