Personal Finance: चुकीला माफी नाही.. चेकवर सही चुकली की तुमचा कार्यक्रम झालाच! सहीसाठी 7 Tips ठेवा लक्षात!
Cheque Signature Rules: चेकवर सही करताना झालेली छोटीशी चूकही तुम्हाला न्यायालयात नेऊ शकते. चेक बाउन्स, गैरवापर आणि स्वाक्षरी न जुळणं हे कसे टाळायचे ते जाणून घ्या.
ADVERTISEMENT
Personal Finance Tips for Cheque Signature Rules: चेक ही एक अत्यंत विश्वासार्ह आणि कागदी पेमेंट प्रणाली आहे. परंतु ती तितकीच संवेदनशील देखील आहे. जर तुम्ही योग्य रक्कम आणि तारीख टाकली पण सही करण्यात चूक केली तर तुमचे पेमेंट अयशस्वी होऊ शकतेच, पण तुम्हाला कायदेशीर समस्यांनाही तोंड द्यावे लागू शकते.
अस्मिताचे ATM कार्ड अचानक खराब झालं. पण तिला त्याचवेळी कोणाला तरी पैसे द्यायचे होते. त्यामुळे तिने घाईघाईत तिचे चेकबुक काढले आणि चेक भरून संबंधित व्यक्तीला तो चेक दिला. पण ज्या व्यक्तीला पैसे द्यायचे होते त्याच्या खात्यात पैसे पोहोचले नाहीत. याउलट, चेक बाउन्स झाला. अस्मिताने ज्या बँकेचे चेकबुक भरले होते त्या बँकेकडे चेक क्लिअरन्सच्या दिवशी खात्यात पुरेशी रक्कम नव्हती.
भारतीय कायद्यानुसार चेक बाउन्स होणे हा गुन्हा आहे आणि कधीकधी अगदी लहानशी चूक देखील तुम्हाला महागात पडू शकते. पर्सनल फायनान्सच्या (Personal Finance) या सीरिजमध्ये, आम्ही तुम्हाला चेकवर सही करताना कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात हे सांगणार आहोत.
चेकवर सही करण्यासाठी महत्वाचे नियम
- योग्य सही करा.
- बँकेत नोंदणीकृत तुमच्या सहीशी ते जुळणे महत्त्वाचे आहे.
- काळा किंवा निळा पेन वापरा.
- कधीही लाल किंवा हिरवा पेन वापरू नका.
- ओव्हरराईट करणे टाळा.
- चेकमध्ये कोणताही बदल केल्यास तो अवैध ठरू शकतो.
- पूर्ण नाव आणि रक्कम स्पष्ट लिहा.
- चेकवर रिकामी जागा सोडू नका.. त्यावर पेनाने काट मारा
- ‘A/C Payee Only’असे लिहा.
- जेणेकरून चेक दुसऱ्याच्या खात्यात जमा होऊ शकणार नाही.
- कृपया योग्य तारीख लिहा.
- 3 महिन्यांनंतर चेक जुना (Stale) होतो.
- 'Bearer' हा शब्द खोडा.
- जेणेकरून इतर कोणीही ते वापरू शकणार नाही.
जर सही जुळत नसेल तर?
जर तुम्ही सही केलेला चेक हा बँकेच्या नोंदींशी जुळत नसतील तर तो चेक नाकारला जाईल. “Signature Mismatch” असे मानले जाते आणि तुम्हाला एक सूचना मिळते. अनेक वेळा बँक यासंबंधी दंड देखील आकारते.
चेक बाउन्स झाला तर काय होईल?
- दंड आकारला जाईल – ₹150 ते ₹750
- कायदेशीर कारवाई शक्य - 2 वर्षांचा तुरुंगवास + दुप्पट रकमेचा दंड.
- तुमचा क्रेडिट स्कोअर खराब होऊ शकतो.
- NI Act च्या कलम 138 अंतर्गत चेक बाउन्स होणे हा फौजदारी गुन्हा आहे.
चेकचा गैरवापर कसा होतो?
- सही केलेला कोरा चेक दुसरी व्यक्ती रक्कम टाकून आपल्या बँकेत क्लिअरन्ससाठी टाकू शकतो.
- जर चेक चोरीला गेला तर फसवणूक होऊ शकते.
- चुकीचे नाव किंवा नाव वगळल्याने फसवणूक होऊ शकते.
चुका टाळण्यासाठी टिप्स
- चेकवर 'A/C Payee' आणि 'Not Negotiable' असे लिहा.
- कधीही कोरा चेक देऊ नका.
- स्वाक्षरी आणि तारीख तपासा.
जर तुम्ही एखाद्याला चेक देत असाल तर या 5 गोष्टी करा
- पूर्ण नाव भरा (बँक रेकॉर्डप्रमाणे).
- रक्कम आकड्यांमध्ये आणि शब्दांमध्ये लिहा.
- रिकाम्या जागेत एक काट मारा.
- कृपया “A/C Payee Only” असे लिहा.
- तुम्ही Memo मध्ये पेमेंटचे कारण देखील प्रविष्ट करू शकता (Optional).
निष्कर्ष:
चेक हा एक विश्वासार्ह पण संवेदनशील दस्तऐवज आहे. एक छोटीशी चूक तुमचे हजारो किंवा लाखो रुपयांचे नुकसान देखील करू शकते. म्हणून पुढच्या वेळी जेव्हा तुम्ही चेकवर सही कराल तेव्हा हे नियम लक्षात ठेवा.
Personal Finance सीरीजमधील या बातम्याही वाचा:
1. Personal Finance: शेअर बाजाराची भीती वाटते? तर Gold ETF मध्ये गुंतवा पैसे, 10 हजार रुपयात व्हाल करोडपती!
2. पैसा-पाणी: भारतीयांना सोन्याचं व्यसन, सरकारने मानली हार.. 3 मोठ्या योजना अपयशी!
3. Personal Finance: ATM मधून पैसे काढणे होणार महाग, 1 मे पासून मोजावे लागणार 'एवढे' पैसे
4. Personal Finance: घर खरेदी करावं की भाड्याने घ्यावं.. काय चूक, काय बरोबर? 'हा' फॉर्म्युला ठेवा लक्षात?
5. Personal Finance तुम्हाला मिळतील 4 कोटी, फक्त SNP हा प्लॅन ठेवा लक्षात.. हाती येईल प्रचंड पैसा!
6. Personal Finance: FD पेक्षा जास्त मिळतील पैसे, 'ही' जबरदस्त योजना तुम्हाला माहिती आहे का?
7. Personal Finance: जर तुम्हाला घरबसल्या PF चे पैसे हवे तर फक्त 'एवढंच' करा.., थेट तुमच्या खात्यात पैसे
8. गुड न्यूज: तुमचा घराचा हप्ता होणार कमी, EMI भरताना 'एवढे' पैसे वाचणार!
9. Personal Finance: शेअर मार्केटचा बाजारच उठला, आता करावं तरी काय?
10. Personal Finance: ATM वापरलं की, तुमचे पैसे कापले जाणार, 1 मे पासून येणार नियम पाहून ठेवा बरं!
11. Personal Finance: 50,000 रुपये पगार असलेली लोकंही बनू शकतात करोडपती, फक्त 300...
12. Personal Finance: EPFO कडून मोठा दिलासा, PF मधून काढता येणार 5 लाख... तेही थेट UPI आणि ATM वापरून!
13. Personal Finance: 500 रुपयांच्या मासिक SIP ने किती दिवसांत होऊ शकता कोट्यधीश? संपूर्ण गणित घ्या समजून
14. SIP सारखी जबरदस्त कमाई आणि FD सारखे दर महिन्याला पैसे, SWP प्लॅन नेमका काय?
15. Personal Finance: गुंतवणुकीवर किती पैसे मिळणार हे सत्य कोणीही सांगत नाही, 70 चा फॉर्म्युला तुम्हाला टाकेल हादरवून!
16. Personal Finance: LIC ची रक्कम किती असावी? 'हा' फॉर्म्युला खूप फायदेशीर
हे वाचलं का?
