Lumpy skin disease virus : लम्पी व्हायरसचा गायीच्या दुधावरही परिणाम होतोय का?; कशी घ्याल खबरदारी?
महाराष्ट्रात जनावरांमध्ये लम्पी व्हायरसचं प्रमाण वाढत चाललं आहे. त्याचा थेट परिणाम दूध आणि त्याच्या उत्पादनावर होताना पाहायला मिळत आहे. राज्यातील उस्मानाबाद, अहमदनगर, परभणी, जळगाव, अकोला, बीड, कोल्हापूर, धुळे, सातारा, औरंगाबाद, लातूर, बुलढाणा आणि अमरावती या जिल्ह्यांमध्ये लंपी विषाणूचा शिरकाव झाल्याची माहिती आत्तापर्यन्त समोर आली आहे. लम्पी स्कीन आजाराची प्रमुख लक्षणे काय? या आजारात जनावरांच्या डोळयातून […]
ADVERTISEMENT
महाराष्ट्रात जनावरांमध्ये लम्पी व्हायरसचं प्रमाण वाढत चाललं आहे. त्याचा थेट परिणाम दूध आणि त्याच्या उत्पादनावर होताना पाहायला मिळत आहे. राज्यातील उस्मानाबाद, अहमदनगर, परभणी, जळगाव, अकोला, बीड, कोल्हापूर, धुळे, सातारा, औरंगाबाद, लातूर, बुलढाणा आणि अमरावती या जिल्ह्यांमध्ये लंपी विषाणूचा शिरकाव झाल्याची माहिती आत्तापर्यन्त समोर आली आहे.
लम्पी स्कीन आजाराची प्रमुख लक्षणे काय?
या आजारात जनावरांच्या डोळयातून आणि नाकातून पाणी येते. लंपीचा प्रादुर्भाव झाल्यानंतर जनावरांना ताप येतो. जनावरे चारा खाणे, पाणी पिण्याचा प्रमाण कमी होतो.हळूहळू डोके, मान, मायांग, कास या भागावर गाठी येतात. डोळ्यातील व्रणामुळे चिपडे येतात, तसेच डोळ्यांची दृष्टी बाधित होते. पायावर तसेच कानामागे सूज येते.जनावरे दूध देण्यास कमी पडतात.
शेतकऱ्यांना बसतोय लम्पी व्हायरसचा फटका
देशातील अनेक राज्यात लम्पी स्किन या विषाणूचा फैलाव झाला आहे. त्यामुळे हजारो जनावरांना याची लग्न झाली आहे. संक्रमण झालेल्या जनावरांचं दूध देण्याचं प्रमाण कमी होतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांना पुन्हा आर्थिक संकटातून जावं लागत आहे. कारण शेतीसह शेतकऱ्यांचा दुधाचा जोड व्यवसाय असतो. त्यामुळे दूध कमी झाल्यास शेतकऱ्यांना त्याचा फटका बसतो. म्हणून यावर शासनाने तात्काळ उपाययोजना आणाव्या, अशी मागणी शेतकऱ्यांमधून होत आहे.
हे वाचलं का?
ADVERTISEMENT
दूध जास्त काळ उकळावे
गाईच्या दुधात असलेले विषाणू देखील दूर केले जाऊ शकतात. यासाठी दूध जास्त वेळ उकळणे आवश्यक आहे. अन्यथा पाश्चरायझेशनद्वारे वापरले जाणारे दूध कोणत्याही प्रकारे हानिकारक नाही, कारण ते विषाणू पूर्णपणे नष्ट करते. यामध्ये मानवासाठी कोणतेही हानिकारक घटक शिल्लक नाहीत. परंतु हे दूध जर गाईच्या वासरांनी पिले तर ते त्याच्यासाठी हानिकारक ठरू शकते. अशा स्थितीत वासरांना वेगळं करावं.
लम्पी विषाणूचा गुरांच्या गर्भाशयावरही परिणाम होतो
दुसरीकडे विषाणूमुळे गायीचा मृत्यूदर कमी असला तरी त्याचा थेट परिणाम तिच्या दूध उत्पादनावर आणि गर्भाशयावर होतो. तज्ञांच्या मते, हा रोग दुधाच्या उत्पादनावर परिणाम करतो, जे 50 टक्क्यांनी कमी होते. हा आजार आर्थिक नुकसानीचा आजार आहे. यामध्ये मृत्यूचे प्रमाण 1 ते 2 टक्के आहे. त्याचा थेट परिणाम दूध उत्पादनावर आणि गुरांच्या गर्भाशयावर होतो, ज्यामुळे गाईची गर्भधारणाही संपुष्टात येते.
ADVERTISEMENT
संक्रमित गायीची लाळ आणि रक्त आजारी बनवू शकते
दुसरीकडे लोकांच्या मनात एक प्रश्न आहे की लंपी व्हायरसने ग्रस्त असलेल्या गायीच्या गोमूत्र आणि शेणात विषाणूचे घटक आढळत नाहीत का? यावर तज्ञांचे मत आहे की, विषाणूचा कोणताही प्रभाव दिसत नाही. तसेच, जे लोक काम करतात किंवा गोमूत्र किंवा शेण वापरतात त्यांच्यावर कोणतेही हानिकारक परिणाम होत नाहीत. परंतु ते या विषाणूचे वाहक बनत नाहीत याची काळजी घेणे गरजेचे आहे. कारण गायीच्या लाळेला किंवा तिच्या संक्रमित रक्ताला दुसर्या प्राण्याने स्पर्श केल्यास संसर्ग होऊ शकतो. पसरू शकतो.
ADVERTISEMENT
लम्पी व्हायरसचा मानवांना धोका आहे का?
लंपी विषाणूचा मानवांना कोणताही धोका नाही, तो प्राण्यांपासून प्राण्यांमध्ये पसरतो. अशा स्थितीत जनावरांची लाळ आणि डास चावल्याने त्याचा प्रसार होतो. तज्ज्ञांचे असे मत आहे की, जनावरांच्या चवीच्या कळ्या कडुलिंब किंवा हळद आणि तुपाच्या पेस्टने मळून घेतल्यास जखमा भारतात आणि या आजाराने ग्रस्त गुरे 1 आठवडा ते 10 दिवसांत बरी होऊ शकतात. परंतु यापासून मुक्त होण्याचा सर्वोत्तम उपाय लसीकरण, ज्याद्वारे त्याचे संक्रमण वेगाने थांबवता येते.
संक्रमित जनावरांना पूर्णपणे वेगळं करणं आवश्यक आहे
विषाणूचा संसर्ग रोखण्याबाबत तज्ञांचे असे मत आहे की, संक्रमित प्राण्याला इतर प्राण्यांपासून वेगळे करणे हाच एकमेव प्रभावी उपाय आहे. संसर्गाचा वेग वेगवान असला तरी गुरांचा मृत्यू होण्याची शक्यता कमी आहे. अशा स्थितीत शेतकरी व गोशाळा कर्मचाऱ्यांनी प्रथम संक्रमित गायीला उर्वरित जनावरांपासून वेगळे करून त्यांच्यावर उपचार करणे आवश्यक आहे. अन्यथा, हा संसर्ग इतर प्राण्यांमध्ये वेगाने पसरतो.
ADVERTISEMENT