Maharashtra Political Crisis: महाराष्ट्राच्या राजकारणाचा ‘बाजीगर’ कोण? जाणून घ्या कोणाकडे किती आमदार

महाराष्ट्राच्या सत्तासंघर्षाचा नेमकं प्रकरण काय?

गेल्या वर्षी जून महिन्यात एकनाथ शिंदे यांनी सुरुवातीला शिवसेनेच्या 15 आमदारांसह उद्धव ठाकरेंविरोधात बंड केले होते. शिंदे यांच्यासह शिवसेनेचे 16 आमदार आधी सुरतला गेले आणि नंतर गुवाहाटीत राहिले. त्यावेळी उद्धव यांनी शिंदे यांना परत येऊन बसून चर्चा करण्याचा प्रस्ताव दिला होता, मात्र शिंदे यांनी तो मान्य केला नाही आणि भाजपसोबत सरकार स्थापन केले. शिंदे-भाजप युतीचे सरकार ओळखून राज्यपालांनी त्यांना शपथ दिली.

एकनाथ शिंदे आणि त्यांच्या 15 आमदारांना अपात्र ठरवण्यासाठी ठाकरे गटाने सर्वोच्च न्यायालयात याचिका दाखल केली होती. हे प्रकरण सर्वोच्च न्यायालयात गेल्यावर ते घटनापीठाकडे वर्ग करण्यात आले. या खंडपीठात मुख्य न्यायमूर्ती डीवाय चंद्रचूड, न्यायमूर्ती एमआर शाह, न्यायमूर्ती कृष्णा मुरारी, न्यायमूर्ती हिमा कोहली आणि न्यायमूर्ती पीएस नरसिम्हा यांचा समावेश आहे.

सर्वोच्च न्यायालयाच्या घटनापीठाने 17 फेब्रुवारी रोजी दोन्ही गटांच्या याचिकांवर सुनावणी केली. 21 फेब्रुवारीपासून कोर्टाने या प्रकरणाची सलग 9 दिवस सुनावणी केली होती. 16 मार्च रोजी सर्व पक्षांचा युक्तिवाद पूर्ण झाल्यानंतर सर्वोच्च न्यायालयाने निकाल राखून ठेवला होता आणि आता गुरुवारी या प्रकरणावर निकाल देणार आहे.

न्यायालयाने शिंदे आणि त्यांच्या आमदारांना अपात्र ठरवल्यास महाराष्ट्रातील राजकीय स्थिती काय असेल आणि आमदारांना अपात्र ठरवले नाही तर काय होईल? अशा परिस्थितीत सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयाकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे. महाराष्ट्र विधानसभेचे आकडेही समजून घ्यावे लागतील आणि न्यायालयाच्या निर्णयाचा काय परिणाम होईल?

हे ही वाचा >> Maharashtra Political Crisis: शिंदेंनी शिवसेना फोडली अन्.. बंडानंतर आजवर काय-काय घडलं?

महाराष्ट्र विधानसभेच्या एकूण 288 जागा आहेत. ज्यामध्ये बहुमतासाठी 145 जागा असणं आवश्यक आहे. फडणवीस-शिंदे सरकारला सध्या 162 आमदारांचा पाठिंबा आहे, तर महाविकास आघाडीकडे 121 आमदार आहेत. याशिवाय अन्य ५ आमदार आहेत.

2019 च्या निवडणुकीचे निकाल काय होते?

2019 मध्ये झालेल्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत 288 जागांपैकी भाजपला सर्वाधिक 105 जागा मिळाल्या होत्या. त्यानंतर शिवसेनेला 56 जागा मिळाल्या होत्या. राष्ट्रवादीला 53 तर काँग्रेसला 44 जागा मिळालेल्या. बहुजन विकास आघाडीला तीन, समाजवादी पक्षाला दोन, प्रहार जनशक्ती पक्षाला दोन जागा मिळाल्या होता. तर शेकापला आठ आणि एक अपक्ष आमदार निवडून आला होता.

उद्धव ठाकरेंनी सरकार कधी स्थापन केलेलं?

2019 च्या निवडणुकीच्या निकालानंतर, मुख्यमंत्रिपदावरील शिवसेनेचा दावा आणि उद्धव ठाकरे यांनी त्यांचे वैचारिक विरोधक काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी काँग्रेससह सरकार स्थापन केल्यानंतर भाजपसोबतची युती तुटली, ज्याला सपाचाही पाठिंबा होता. तथापि, अडीच वर्षांनंतर, जून 2022 मध्ये, शिंदे यांनी 15 शिवसेना आमदारांसह बंडखोरी केली आणि नंतर पक्षाचे 25 आमदार त्यांच्यासोबत सामील झाले. अशा प्रकारे शिंदे यांच्यासह 40 आमदारांनी भाजपशी हातमिळवणी केली आणि शिंदे मुख्यमंत्री झाले.

शिंदे-फडणवीसांना 162 आमदारांचा पाठिंबा?

एनडीएमध्ये सहभागी असलेल्या पक्षांचे महाराष्ट्र विधानसभेत एकूण 288 सदस्य आहेत. राजकीय समीकरणे आणि पक्षाची स्थिती पाहिली तर एनडीए आघाडीसोबत असलेल्या पक्षांच्या आमदारांची संख्या 162 आहे, ती पुढीलप्रमाणे-

1- भाजप- 105
2- शिवसेना (शिंदे गट) – 40
3- प्रहार जनशक्ती पक्ष – 2
4- इतर पक्ष – 3
5- अपक्ष – 12

MVA चे 121 आमदार

दुसरीकडे, जर आपण विरोधी आघाडी म्हणजेच महाविकास आघाडी (MVA) बद्दल बोललो, तर त्यांच्याकडे एकूण 121 आमदार आहेत, ज्यामध्ये सर्वाधिक (53) आमदार राष्ट्रवादीचे आहेत. MVA आघाडीमध्ये समाविष्ट असलेले पक्ष आणि त्यांच्या आमदारांची संख्या खालीलप्रमाणे आहे-

1- राष्ट्रवादी- 53
2- काँग्रेस- 45
3- शिवसेना (उद्धव गट) – 17
4- SP- 2
5- इतर पक्ष- 4

पाच आमदारांचा पाठिंबा नाही

याशिवाय पाच आमदार कोणत्याही युतीचा भाग नाहीत. त्यात बहुजन विकास आघाडीचे तीन आमदार आणि AIMIM चे 2 आमदार आहेत, जे MVA युती किंवा NDA आघाडीचा भाग नाहीत.

न्यायालयाच्या निर्णयानंतर काय होणार?

सर्वोच्च न्यायालयाचा निर्णय एकनाथ शिंदे यांच्या बाजूने गेला तर तो त्यांच्यासाठी मोठा राजकीय विजय असेल. यासह, दुसरीकडे सुप्रीम कोर्टाने आज शिंदे गटाच्या 16 आमदारांना अपात्र ठरवले तर राजकीय संकट आणखी गडद होणार आहे. अशा स्थितीत मुख्यमंत्री शिंदे यांना राजीनामा द्यावा लागणार का? हे पाहणं रंजक ठरणार आहे.

हे ही वाचा >> Maharashtra Political Crisis: …तर एकनाथ शिंदेंना द्यावा लागेल मुख्यमंत्रिपदाचा राजीनामा?

शिंदे-भाजप सरकारला सध्या 162 आमदारांचा पाठिंबा आहे, त्यापैकी शिवसेनेचे (शिंदे गट) 40 आमदार आहेत. या यादीतून 16 आमदार अपात्र ठरले तर हा आकडा 26 वर येईल तर उद्धव गटाचे 17 आमदार आहेत. या स्थितीत उद्धव ठाकरेंपासून वेगळे होऊन स्वतंत्र पक्षाचा दर्जा मिळवण्यासाठी शिंदे गटाकडे किमान 30 आमदारांचा आकडा असायला हवा, जो सध्या तरी दिसत नाही. अशा स्थितीत शिंदे गटाच्या आमदारांना पक्षांतर विरोधी कायद्याला सामोरे जावे लागू शकते. याचा परिणाम शिंदे आणि भाजप सरकारवरही होईल का हे पाहावं लागेल?